W dniu 30 marca 2024r. (sobota) Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych przy ul. Stacja PKP będzie nieczynny.
KOMUNIKATY
więcej komunikatów »
1940-06-06
Po zamordowaniu w dniu 24 maja 1940 r. Księży z Osięcin: ks. prob. Wincentego Matuszewskiego i ks. prefekta Józefa Kurzawy sprawcy zbrodni już po trzech dniach zostali aresztowani. W dniach 6, 10 i 11 czerwca 1940 roku w Sądzie Specjalnym w Inowrocławiu została przeprowadzona przeciwko nim rozprawa. W skład zespołu sędziowskiego wchodzili: przewodniczący sądu – dr Mohs, sędzia – dr Huhn, drugi sędzia – radca sądowy Wittenberg, adwokat – Frantz i sekretarz sprawiedliwości – Bloedhorn. W procesie zeznawało 9 świadków; w tym 3 Polaków i 6 Niemców. Świadkowie polscy to m.in. Stanisław Walczak – pracujący przez cały okres okupacji w gminie i Maria Małkowska – gospodyni na plebani. Świadkowie niemieccy to m.in. Leonard Arndt i jego syn Artur Arndt. Na ławie oskarżonych zasiedli:
Johan Pichler – lat 44, żonaty, dwójka dzieci. Urodził się w południowo – zachodniej Austrii, w Mariarein. Był wyznania rzymsko katolickiego. Brał udział w pierwszej wojnie światowej. Po roku 1920 wstąpił do policji. Nastawiony zdecydowanie prohitlerowsko, po aneksji Austrii pozostał w policji. Działał w NSDAP. Stopniowo awansował oraz otrzymał kilka odznaczeń. Był szczególnie wrogo nastawiony do duchowieństwa katolickiego. Po zajęciu Polski, jako zaufany człowiek, w październiku 1939 roku obejmuje stanowisko komendanta posterunku w Bytoniu. Najprawdopodobniej zorganizował aresztowanie 10 księży z okolic Bytonia, z których później 8 zostało rozstrzelanych. W aresztowaniu proboszcza z Bytonia i studenta teologii na Uniwersytecie w Rzymie przebywającego wówczas w domu rodzinnym brał udział osobiście. W połowie lutego 1940 r. Pichler awansował na komendanta posterunku policji w Osięcinach.
Ernst Daub urodził się w 1904 r. w Saarlautern. Pochodził z rodziny katolickiej. Absolwent Uniwersytetu w Stuttgarcie. Już w czasie studiów wszedł w szeregi zwolenników Hitlera. Zdecydowany przeciwnik Kościoła Katolickiego. Szybko awansował obejmując coraz wyższe stanowiska. W wieku 36 lat ożenił się. Miesiąc później, 17 kwietnia 1940 roku objął urząd komisarycznego burmistrza i kierownika politycznego Osięcin.
Willy Fritz Haack urodził się w 1900 r. Był wyznania ewangelickiego. Do Piotrkowa Kujawskiego przeprowadził się na własne życzenie z Prus Wschodnich. Pracował w nadzorze handlu zbożem. Od 1933 r. należał do NSDAP. Posiadał samochód osobowy opel.
Po przesłuchaniu świadków oraz oskarżonych, którzy w końcu przyznali się do winy, zapadł wyrok. Johan Pichler i Ernst Daub jako sprawcy główni otrzymali po 15 lat pozbawienia wolności z utratą na 10 lat praw obywatelskich. Willy Fritz Haack otrzymał karę pieniężną w wysokości 1.000 Reichsmark.
Trzeba tu jeszcze przytoczyć uzasadnienie wyroku. Głównym powodem wydania tak wysokiego wyroku nie było to, że oskarżeni zabili dwóch niewinnych ludzi, ale to, że czynem tym przynieśli szkodę narodowi niemieckiemu, bowiem obydwaj księża byli ludźmi lubianymi i czyn ten mógł przynieść niepokoje wśród ludności polskiej.
Dalsze losy morderców ks. Wincentego Matuszewskiego i ks. Józefa Kurzawy nie są dokładnie znane. Prawdopodobnie zostali osadzeni w więzieniu w Rawiczu. Po rozpoczęciu w czerwcu 1941 r. wojny z Rosją kara ich podobno została zamieniona na służbę na wschodnim froncie.
Źródła:
xxx – Parafia Opieki Matki Bożej w Osięcinach, Akt zgonu ks. Wincentego Matuszewskiego spisany w dniu 26 maja 1940 r.
xxx – Parafia Opieki Matki Bożej w Osięcinach, Akt zgonu ks. Józefa Kurzawy spisany w dniu 26 maja 1940 r.
xxx – Parafia Opieki Matki Bożej w Osięcinach, Kronika Parafii Osięciny.
xxx – Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Sąd Specjalny w Inowrocławiu, 4 Sond. K. Ls. 64/40, sygn. 50a.
xxx – Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich. IPN w Bydgoszczy, Akta podręczne: Teczka: OK – By – Ds. 36/65. Sprawa przeciwko Johanowi Pichlerowi i inni. Zbrodnia w Osięcinach pow. Radziejów Kuj. 1968 – 1972.
xxx – T. Karczmarek, Proces zabójców duszpasterzy z Osięcin 6-11 VI 1940: Sprawcy i motywacje, Saeculum Christianum, Nr 1, Warszawa 1995.
xxx – Męczennicy za wiarę 1939-1945. Słudzy Boży z Diecezji Włocławskiej, opr. ks. T. Karczmarek, Wydawnictwo Michalineum, s. 49-73.
xxx – J. Cybertowicz, 60 Rocznica Męczeńskiej śmierci ks. Wincentego Matuszewskiego i ks. Józefa Kurzawy. „Dobra Nowina”, (wydanie specjalne), Miesięcznik Parafii p.w. Opieki Matki Bożej w Osięcinach, Nr 7(8), Maj 2000.
Jan Cybertowicz
