1940-05-24

W pierwszym okresie II wojny światowej, kiedy burmistrzem Osięcin był miejscowy Niemiec Leonard Arndt kościół działał w miarę normalnie. Były odprawiane nabożeństwa, odbywały się pogrzeby, śluby i chrzty. Sytuacja zmieniła się całkowicie po objęciu kierownictwa posterunku policji w połowie lutego 1940 roku przez Johana Pichlera i urzędu komisarycznego burmistrza oraz kierownictwa politycznego w kwietnia 1940 roku przez Ernsta Dauba. Można przypuszczać, że zamiar dokonania morderstwa na księżach zrodził się w nich zaraz po przyjeździe do Osięcin. Przemawia za tym wydanie nakazu przez burmistrza na przeprowadzenie się ks. Kurzawy z wikariatki na plebanię w czasie, kiedy Pichler był na urlopie poza Osięcinami. W aktach procesu wyraźnie jest zaznaczone , że nakaz ten był jednym z punktów planowanego morderstwa, a więc przygotowali je pod koniec kwietnia jeszcze przed wyjazdem Pichlera na urlop. Do Osięcin Pichler wrócił wraz z rodziną 20 maja, a nazajutrz zorganizował huczne przyjęcie. W nocy, po przyjęciu, Pichler i Daub w towarzystwie pomocniczego żandarma Krugera, jako tłumacza, przeprowadzili rewizję na plebani pod pozorem szukania ukrytej przez księży broni. Właściwym powodem było sprawdzenie czy przypadkowo księża nie szykują się do ucieczki. O celu tej rewizji mówi jasno pytanie zadane Krugerowi przez Dauba , czy może liczyć na niego w zlikwidowaniu księży. Niezdecydowana postawa Krugera, który oświadczył, że wykona to tylko na wyraźny i oficjalny rozkaz zadecydowała, że Daub nie wziął go na wspólnika. Dzień 23 maja (Boże Ciało) był szczególnie korzystny dla Pichlera i Dauba do przeprowadzenia zbrodniczych planów. Chcąc swój czyn zachować w jak największej tajemnicy, nawet przed własną żandarmerią, wykorzystali fakt że żandarmi z Osięcin zostali w tym dniu wezwani do Piotrkowa Kujawskiego do nadzorowania ewakuacji Polaków. Pichler wydał rozkaz podległym sobie policjantom, by do Piotrkowa przybyli najpóźniej do północy.

O godzinie 1:20 dnia 24 maja 1940 r. Pichler i Daub w cywilnych ubraniach weszli na plebanię. Nakazali księżom szybko się ubrać i wyprowadzili ich z plebani. Na początku ulicy (obecnie Kościuszki) stał opel z Haackiem za kierownicą. Księża zostali umieszczeni na tylnym siedzeniu, Daub usiadł na siedzeniu przy kierowcy, a Pichler stanął na szerokim progu trzymając się jednocześnie ręką za otwarte okno. Pojechali w kierunku Witowa. Między Samszycami a Witowem, gdzie w dużym promieniu nie było domów zatrzymali samochód. Kazali księżom wysiąść, po czym Pichler i Daub strzałami z bliskiej odległości pozbawili ich życia. Ciała zabitych ściągnęli do rowu. Do Osięcin wrócili około 2:30 ze zgaszonymi światłami w samochodzie. Późniejsze relacje świadków, którzy pojechali do Witowa zobaczyć zamordowanych księży przekazują, że ciała były bardzo zmasakrowane i leżały w kałużach krwi.

Tego samego dnia, około południa, ciała księży zostały przewiezione do Osięcin wozem konnym i umieszczone w budyneczku przy szpitalu (obecnie Ośrodek Zdrowia). Nikt z Polaków nie miał do nich dostępu. Sekcję zwłok przeprowadził dr Kleinofen.

Po kilku dniach księża w zamkniętych trumnach zostali przewiezieni do kościoła, tylko na czas żałobnej mszy. Mszę odprawił oraz kondukt pogrzebowy poprowadził ks. Ignacy Majewski z Kościelnej Wsi. Było jeszcze kilku innych księży. W pogrzebie brała udział ogromna ilość ludzi. Wszyscy szli w skupieniu i ze łzami w oczach. Droga od kościoła na cmentarz przystrojona była zielonymi gałązkami i kwiatami. Grób księży został obłożony kwiatami i wieńcami.

Dla ludzi z Osięcin było to wielkie zaskoczenie, że po tak bestialskim morderstwie Niemcy pozwolili na normalny pogrzeb. W czasie pogrzebu w ogóle nie przeszkadzali i jak gdyby pochowali się. Podobno nawet kilku z nich oddało nad trumnami księży po hitlerowsku honor.

 

 

 

 

Opis fotografii:

 

1. Miejsce zamordowania ks. Wincentego Matuszewskiego i ks. Józefa Kurzawy pod Witowem. Krzyżyki oznaczają miejsca gdzie leżeli księża. Zdjęcie zrobione przez fotografa Mariana Jankowskiego zaraz po zabraniu księży.